Είναι γεγονός, ότι η χώρα διανύει τα τελευταία χρόνια μια περίοδο
οικονομικής κρίσης. Η οικονομική κρίση, εκτός των δυσμενών αλλαγών που
επιφέρει στο βιοτικό επίπεδο πολλών οικογενειών, επηρεάζει και την
ψυχική υγεία. Η αύξηση των ανέργων, η μείωση του εισοδήματος, ο φόβος
της απόλυσης και η αβεβαιότητα για το μέλλον, έχουν οδηγήσει σε αύξηση
των αγχωδών διαταραχών, της κατάθλιψης και των αυτοκτονιών. Το άγχος,
είναι ένας υγιής μηχανισμός άμυνας, που προετοιμάζει τον άνθρωπο, να
αντιμετωπίσει διάφορες απειλές. Στις περιπτώσεις, όμως, που το άγχος
διατηρείται για πολύ καιρό, οδηγεί σε νευρώσεις και κάνει τους ανθρώπους
ευερέθιστους και παθητικούς. Οι σχέσεις των ανθρώπων, και ειδικότερα,
οι οικογενειακές σχέσεις, επηρεάζονται αρνητικά από αυτή την κατάσταση.
Τα δηλητηριώδη βέλη της οικονομικής κρίσης, χτυπούν ανεξαιρέτως και τα
παιδιά και τους εφήβους, μέσω των γονέων τους και μέσω της περιρρέουσας
κατάστασης.
Τα παιδιά και οι έφηβοι, δεν ζουν μέσα σε ονειρικό κόσμο. Ακόμη και
στις οικογένειες που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης, τα παιδιά
αισθάνονται το γενικότερο κλίμα που επικρατεί. Ο φόβος, η απαισιοδοξία, η
«τρομολαγνεία», η έλλειψη ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον, οι
κοινωνικές ανισότητες και η μη απόδοση δικαιοσύνης, συνιστούν τα
θεμελιώδη υλικά του σημερινού οικοδομήματος της οικονομικής κρίσης. Τα
παιδιά, είναι πολύ σημαντικό, να αναπτύξουν υγιείς μηχανισμούς
αντιμετώπισης και αποδοχής της εκάστοτε πραγματικότητας, καθώς
διαμορφώνουν την αντίληψη τους για τον κόσμο γύρω τους. Δεν είναι σωστό
να αποκόψουμε τα παιδιά από την πραγματικότητα και να μην βλέπουν τις
δυσκολίες που υπάρχουν. Είναι μέρος αυτού του κόσμου και οι γονείς είναι
υποχρεωμένοι να τα εντάξουν σ’ αυτόν τον κόσμο.
Ο τρόπος ερμηνείας των καταστάσεων, που θα διδάξουν οι γονείς στα
παιδιά τους, είναι το σημαντικότερο αντίδοτο, για τα δηλητηριώδη βέλη
της οικονομικής κρίσης. Ο φόβος της έλλειψης, είναι ένα πολύ ισχυρό
κίνητρο, κι εμφανίζεται με την ακατάλληλη συμπεριφορά. Πολλοί ενήλικες,
έχουν βαθειά ριζωμένες, στο ασυνείδητο κομμάτι του εαυτού τους,
αρνητικές πεποιθήσεις, που υπαγορεύουν συμπεριφορές και πράξεις. Τέτοιες
πεποιθήσεις είναι για παράδειγμα: «Δεν υπάρχουν αρκετά για όλους», «Η
επιβίωση μου εξαρτάται από το πόσα λεφτά έχω», «Όσοι έχουν χρήματα,
είναι παλιάνθρωποι» κτλ. Είναι άδικο να υιοθετήσουν τα παιδιά φοβίες
άλλων ενηλίκων, που θα τα στοιχειώνουν μια ζωή. Το σωστό είναι, οι
γονείς να συζητούν με τα παιδιά τους για τα θέματα αυτά, με τρόπο
αισιόδοξο, με θετικές δηλώσεις, όπως για παράδειγμα «Υπάρχουν αρκετά
αγαθά και αφθονία για όλους», «Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να είναι
πετυχημένοι», «Υπάρχει χώρος για όλους» και με τη σιγουριά ότι καμία
οικονομική κρίση δεν κρατάει για πάντα.
Οι γονείς, θα πρέπει να προσέχουν τις κουβέντες που ξεστομίζουν ενώπιον
των παιδιών τους και περιέχουν φόβο. Για τα παιδιά, οι γονείς είναι το
στήριγμα και η ασπίδα προστασίας τους. Θέλουν και πρέπει να νιώθουν ότι
προστατεύονται, διαφορετικά ενδέχεται να βιώσουν έντονο άγχος. Επίσης,
σε περίπτωση που οι γονείς φανούν αδύναμοι, σε συζήτηση με τα παιδιά
τους, τα τελευταία, είναι πιθανό, να νιώσουν μιαν αβάσταχτη υπευθυνότητα
και μια βαρύτατη υποχρέωση να βοηθήσουν την οικογένεια. Γι’ αυτό, οι
γονείς θα πρέπει να καθησυχάζουν τα παιδιά, λέγοντας τους, π.χ. «Υπάρχει
κρίση, υπάρχουν δυσκολίες, αλλά εσύ μην ανησυχείς για τίποτα, η μαμά κι
ο μπαμπάς είναι πολύ δυνατοί και θα αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες
αποτελεσματικά».
Τα παιδιά, αλλά πολύ περισσότερο οι έφηβοι, είναι ευάλωτοι στα μηνύματα
των ΜΜΕ και στις κοινωνικές ανισότητες. Ενδέχεται οι έφηβοι, να
υιοθετήσουν μια στάση ματαιότητας και να γίνουν παθητικοί. Βλέποντας τις
κοινωνικές αδικίες γύρω τους, ίσως νιώσουν ότι καμιά προσπάθεια τους,
δε θα αποδώσει καρπούς. Ίσως σκέφτονται ότι η ιδέα της μετανάστευσης
είναι μια ιδανική λύση για το μέλλον τους. Οι γονείς θα πρέπει να
καθησυχάσουν τους εφήβους, συμβουλεύοντας τους ότι τα ΜΜΕ καλλιεργούν το
κλίμα αβεβαιότητας, όμως με επιμονή και σιγουριά στον εαυτό τους, θα
καταφέρουν ό, τι θέλουν. Υπάρχουν επαγγέλματα που έχουν σημειώσει άνοδο,
ακόμη και σε χαλεπούς καιρούς.
Οι γονείς είναι υποχρεωμένοι να διδάξουν στα παιδιά τους ότι το χρήμα
δεν είναι πανάκεια για όλες τις καταστάσεις. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από
ένα σπίτι γεμάτο αγκαλιές, αγάπη και χαμόγελα κι όχι από ένα δωμάτιο
γεμάτο άψυχα παιχνίδια. Εάν ο γονιός χάσει τη δουλειά του, αντί να
κατακλυστεί από αρνητικά συναισθήματα, ας σκεφτεί πόσο περισσότερο και
ποιοτικότερο χρόνο θα ξοδεύει με τα παιδιά του.
Τέλος, ας φροντίσουν οι γονείς να συναναστρέφονται τα παιδιά τους
καλοπροαίρετους και αισιόδοξους παιδαγωγούς, τροφούς και προπονητές. Το
σημαντικό είναι να δουν τα παιδιά ότι εκτός από τα προβλήματα, υπάρχει
κι άλλη οπτική γωνία για να εξετάζουν τις καταστάσεις και πάντα θα
υπάρχει. Η προσαρμογή, είναι η λέξη κλειδί για μια ισορροπημένη ενήλικη
ζωή.
